Jak określić optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę?

Znaczenie zawartości suchej masy w kukurydzy na kiszonkę

Zawartość suchej masy w kukurydzy (SM) jest jednym z najważniejszych wskaźników dojrzałości rośliny do zbioru. Optymalny poziom SM mieści się w przedziale 30–35%. Zbyt niska zawartość suchej masy może prowadzić do problemów z fermentacją i niższej jakości kiszonki, podczas gdy zbyt wysoka utrudnia prawidłowe przygotowanie ubijanej masy, co utrudnia ubijanie pryzmy i uzyskanie warunków beztlenowych, a to negatywnie wpływa na proces zakiszania.

Parametry dobrej kiszonki – co decyduje o jakości?

Aby kiszonka z kukurydzy była naprawdę wartościowa dla bydła, musi spełniać kilka kluczowych parametrów. Przede wszystkim, zawartość suchej masy wynosi powinna mieścić się w przedziale 30–35%. Taka sucha masa sprzyja szybkiemu rozwojowi bakterii kwasu mlekowego, które odpowiadają za prawidłowy proces zakiszania i zabezpieczają kiszonkę przed psuciem.

Równie ważna jest zawartość skrobi – to właśnie skrobia stanowi główne źródło energii w paszy dla bydła. Dobra kiszonka powinna zawierać co najmniej 30% skrobi w suchej masie, co bezpośrednio przekłada się na wartość energetyczną kiszonki.

Nie można też zapominać o strawności włókna – optymalnie powinna ona wynosić około 20% suchej masy. Wysoka strawność włókna poprawia wykorzystanie paszy przez zwierzęta i wpływa na efektywność żywienia. Ostatecznie, jakość kiszonki zależy od równowagi między zawartością suchej masy, skrobi i strawnością, co pozwala uzyskać paszę o wysokiej wartości odżywczej i energetycznej.

Metody oceny dojrzałości kukurydzy do zbioru na kiszonkę

Aby ustalić termin zbioru, możemy skorzystać z następujących metod oceny dojrzałości kukurydzy:​

• Obserwacja linii mlecznej ziarniaka: Linia mleczna powinna znajdować się na wysokości 2/3 ziarniaka, co wskazuje na odpowiednią dojrzałość do zbioru.
• Gdy po naciśnięciu ziarniaka między palcami nie dochodzi do wyraźnego wycieku soków.

Powyższe metody oceny gotowości kukurydzy kiszonkowej do zbioru to nie wszystko. Można także zmierzyć zawartość SM w kukurydzy.

Wpływ warunków pogodowych na termin zbioru kukurydzy

Warunki pogodowe mają ogromny wpływ na termin zbioru kukurydzy na kiszonkę. Zmienna pogoda, taka jak intensywne opady deszczu, długotrwała susza czy wahania temperatur, może znacząco wpłynąć na wilgotność ziarna oraz tempo dojrzewania roślin.

Jeśli wilgotność ziarna jest zbyt wysoka, zbiór kukurydzy trzeba opóźnić, ponieważ zbyt mokra masa utrudnia proces zakiszania i może prowadzić do strat jakości kiszonki. Z kolei, gdy ziarno staje się zbyt suche, kiszonka może być trudna do ubicia i przechowywania, co zwiększa ryzyko rozwoju pleśni i pogorszenia jakości paszy.

Dlatego tak ważne jest, aby na bieżąco obserwować warunki pogodowe i dostosowywać termin zbioru kukurydzy na kiszonkę do aktualnej sytuacji na polu, by uzyskać kiszonkę o optymalnych parametrach.

Dobór odmiany kukurydzy a optymalny termin zbioru

Odmiana kukurydzy to jeden z kluczowych czynników wpływających na optymalny termin zbioru. Odmiany różnią się długością okresu wegetacji – odmiany wczesne pozwalają na wcześniejszy zbiór, co jest szczególnie ważne w regionach o krótszym sezonie wegetacyjnym lub tam, gdzie warunki pogodowe są nieprzewidywalne.

Z kolei odmiany późne wymagają dłuższego okresu dojrzewania, ale często dają wyższy plon i lepszą jakość kiszonki. Dobierając odmianę kukurydzy, warto więc kierować się nie tylko potencjałem plonowania, ale także możliwością dopasowania terminu zbioru do lokalnych warunków i potrzeb gospodarstwa.

Sprawdzenie zawartości suchej masy w kukurydzy w gospodarstwie

Precyzyjna ocena zawartości suchej masy (SM) w kukurydzy to podstawa wyznaczenia optymalnego terminu zbioru na kiszonkę. Choć najdokładniejsze wyniki dają specjalistyczne laboratoria i suszarki, w warunkach gospodarstwa można wykonać wiarygodny pomiar przy użyciu prostych narzędzi.

Możemy to zrobić metodą suszenia w kuchence mikrofalowej. To szybka i dość precyzyjna metoda pomiaru SM, idealna do bieżącego monitorowania dojrzałości roślin:

Sprawdzenie SM w kukurydzy – co będzie potrzebne?

• Kuchenka mikrofalowa
• Talerz ceramiczny lub szklany
• Mała waga (kuchenna, najlepiej z dokładnością do 1 g)
• Szklanka z wodą
• Sieczka kukurydzy (średnio 200–300 g)

Instrukcja pomiaru suchej masy w kukurydzy z użyciem mikrofalówki

1. Zważ dokładnie próbkę świeżej sieczki – zapisz masę (masa początkowa).
2. Rozłóż równomiernie próbkę na talerzu (grubość warstwy do 2 cm).
3. Włóż szklankę z wodą do mikrofali (aby nie przegrzać urządzenia).
4. Susz materiał w cyklach po 3–5 minut na średniej mocy.
5. Po każdym cyklu wyjmij, przeważ próbkę i przemieszaj.
6. Zakończ suszenie, gdy masa przestanie się zmieniać (różnica <0,5 g).
7. Oblicz zawartość suchej masy:
   SM (%) = (masa końcowa / masa początkowa) × 100

Obliczenie zawartości suchej masy w kukurydzy – przykład:

Masa początkowa: 100 g Masa końcowa: 35 g SM = (35/100) × 100 = 35%

Konsekwencje niewłaściwego terminu zbioru kukurydzy na kiszonkę

Jak wspominaliśmy na wstępie, niewłaściwy termin zbioru może prowadzić do różnych problemów:​

• Zbyt wczesny zbiór: Niższa zawartość skrobi w kiszonce oraz zbyt mokra masa utrudniająca efektywne zakiszanie. Dodatkowo, kiszonka zebrana zbyt wcześnie jest mniej energetyczna, co może negatywnie wpłynąć na wydajność produkcji mlecznej. ​
• Zbyt późny zbiór kukurydzy: Niższa strawność kiszonki oraz trudności w ugniataniu zbyt suchej sieczki, co może prowadzić do problemów z fermentacją. ​

Jak określić optymalny termin zbioru kukurydzy na kiszonkę?

Precyzyjne określenie optymalnego terminu zbioru kukurydzy na kiszonkę jest kluczowe dla uzyskania wysokiej jakości paszy. Z kolei monitorowanie zawartości suchej masy, pozwala na trafne wyznaczenie momentu zbioru. Dbałość o odpowiednie parametry kiszonki oraz właściwy przebieg procesu zakiszania zapewni wartościową paszę dla bydła, co przełoży się na lepsze wyniki produkcyjne w gospodarstwie.