Wybór odmiany kukurydzy kiszonkowej: Kluczowe czynniki wpływające na jakość paszy w produkcji mleka i mięsa

Kukurydza kiszonkowa – kluczowe parametry przy doborze odmiany

Podstawowe cechy, które powinna posiadać odmiana kukurydzy kiszonkowej, to:

• Wysoki plon SM (suchej masy) – zapewniający wystarczające pokrycie pokarmowe stada do kolejnych zbiorów.
• Koncentracja energii  – wprost wynikająca z proporcji ziarna do zielonych części rośliny. Wzrost udziału ziarna w kiszonce podnosi jej  strawność oraz wydajność mleczną (MJ MEL).
• Stay Green – zdolność rośliny do utrzymywania zielonej masy po wytworzeniu „czarnej plamki” ziarna. Pozwala na elastyczne zaplanowanie zbiorów.

Typ ziarna i jego znaczenie w produkcji paszy

Wybór typu ziarna (flint, dent czy pośredni) ma ogromne znaczenie dla jakości paszy, szczególnie skrobi, która jest dominującym źródłem energii. W kukurydzy kiszonkowej najbardziej pożądanym typem skrobi jest skrobia szklista, która charakteryzuje się wysoką gęstością oraz wolnym rozkładem w żwaczu, dzięki czemu w postaci niezmiennej (by-pass) przechodzi do dalszych odcinków przewodu pokarmowego,  zmniejszając ryzyko kwasic żwacza u bydła mlecznego.

• Skrobia szklista (flint) – w tych odmianach skrobia jest wolniej trawiona przez żwacz, co sprzyja lepszemu wykorzystaniu. Przy wyższych wilgotnościach podatność na rozkruszanie i uszkodzenie ziarna w procesie gniecenia w sieczkarniach minimalizuje straty pokarmowe i poprawia strawność.
• Skrobia mączysta (dent) – typ ziarna charakteryzujący się szybszym rozkładem w żwaczu, co sprawia, że jest mniej pożądany w żywieniu bydła mlecznego. Wysoki udział szybko rozkładanej skrobi wymaga odpowiedniego zbilansowania dawki pokarmowej o włókno. 
• Formy pośrednie (flint–dent) – łączące cechy obu typów, stanowiące kompromis, który może być odpowiedni w zależności od konkretnych potrzeb produkcyjnych.

Wpływ FAO na dobór odmiany kukurydzy kiszonkowej

Wybór odpowiedniego współczynnika wczesności (FAO) jest kluczowy, szczególnie w przypadku kukurydzy na kiszonkę. Zwykle, w odróżnieniu od kukurydzy na ziarno, rolnicy preferują odmiany o wyższym współczynniku FAO, ponieważ zależy im na maksymalizacji plonu zielonej masy i utrzymaniu suchej masy całych roślin na odpowiednim poziomie. Wyższy FAO pozwala na zbiór kukurydzy o bardziej optymalnej wilgotności, która jest łatwiejsza do przetworzenia na kiszonkę.

• FAO 180–230 – odmiany o tym współczynniku są szczególnie polecane na wczesny zbiór jak i  późne wiosenne siewy, po uprawach przedplonowych mieszanek trawiasto-zbożowych czy żyta z przeznaczeniem na kiszonkę. 
•  FAO (230–280) – odmiany średnio-wczesne i  średnio-poźne, pozwalające osiągać najwyższe plony suchej masy z hektara przy zachowaniu wysokich zawartości skrobi.

Czynniki klimatyczne a wybór odmiany kukurydzy kiszonkowej

Kukurydza kiszonkowa jest rośliną wymagającą, szczególnie jeśli chodzi o temperaturę gleby i początkowy wigor wzrostu. Odmiany typu flint są naturalnym wyborem na glebach cięższych, mokrych i słabiej ogrzewających się, ponieważ wymagają niższej temperatury do wschodów (około 6°C), w przeciwieństwie do odmian typu dent, które preferują temperatury na poziomie 8-10°C. Ponadto flinty cechują się większą dynamiką początkowego wzrostu, co pozwala na szybsze zakorzenienie i lepsze wykorzystanie wody oraz składników pokarmowych. Przykładem odmiany o wysokim wigorze jest  SM Janosik – ten trójliniowiec o ziarnie  typu flint/dent, cechuje się fenomenalnym tempem wzrostu początkowego, budując od wczesnej wiosny wysoki plon suchej masy. W przypadku trudnych warunków dostępności wody w okresie letnim szczególnie polecana jest odmiana Blandeen , która nawet przy okresowych suszach wykazuje dobre zaziarnienie kolby.

Znaczenie udziału ziarna w plonie kiszonki

Jednym z najistotniejszych aspektów przy wyborze odmiany kukurydzy kiszonkowej jest proporcja ziarna w plonie. Wysoka zawartość ziarna, przekraczająca 50% suchej masy, zapewnia paszę bogatszą w energię, co jest niezbędne dla wysokiej produkcji mleka. Ziarno dostarcza nie tylko energii, ale także białka i tłuszczu, co ma kluczowe znaczenie w żywieniu zwierząt. Euroboss to przykład odmiany wysokoenergetycznej o bardzo wysokim poziomie strawności (74,5%). Wysoki współczynnik MJ NEL (7.1) pozwala na maksymalizację wydajności produkcji mleka.

Najlepsza kukurydza kiszonkowa

Wybór odmiany kukurydzy na kiszonkę ma bezpośredni wpływ na jakość paszy oraz efektywność produkcji mleka i mięsa w gospodarstwie rolnym. Kluczowe są takie parametry, jak: typ ziarna, zawartość skrobi, współczynnik FAO czy udział ziarna w plonie. Muszą być one dobrane w zależności od warunków glebowych, klimatycznych oraz celów produkcyjnych rolnika. Optymalna odmiana kukurydzy kiszonkowej to ta, która zapewni wysoką wartość odżywczą paszy, sprzyjając zdrowiu zwierząt i maksymalizacji wydajności produkcji. W ofercie znajdują się odmiany, które odpowiadają zróżnicowanym potrzebom rolników i są odpowiednie na każdy typ stanowisk i cele produkcji.