Jak siać kukurydzę na kiszonkę?

Kiedy siać kukurydzę na kiszonkę?

Optymalny termin siewu uzależniony jest w dużej mierze od rejonu, w jakim prowadzimy uprawę. Przyjmuje się, że w cieplejszych – południowo-wschodnich i południowo-zachodnich – częściach kraju termin ten przypada nieco wcześniej niż w pozostałych regionach. Jednak podstawowym kryterium określającym termin siewu kukurydzy jest temperatura gleby, a także jej wilgotność i pogoda prognozowana na najbliższe dni po siewie.

Należy przy tym wziąć pod uwagę, że gleby lekkie mają tendencję do szybszego nagrzewania niż gleby zwięzłe, zwykle zatem kukurydzę sieje się na nich wcześniej. Powinniśmy zatem kierować temperaturą gleby na głębokości siewu. Dla odmian typu flint optymalna jest, temperatura 6–8°C, natomiast dla odmian typu dent będzie ona za niska. Siew kiszkonkowych odmian typu dent możemy wykonać gdy gleba ma minimum 9–10°C. 

Fenologicznie, czyli zgodnie z rytmem natury, termin siewu zbiega się z czasem kwitnięcia mniszka lekarskiego, czereśni i czeremchy zwyczajnej. Jednak nie możemy wskaźników fenologicznych traktować jednoznacznie. Należy bowiem uwzględnić lokalne uwarunkowania panujące na konkretnym stanowisku. 

Dla przykładu mniszek lekarski na południowych stokach, w optymalnym dla siebie nasłonecznieniu może zakwitnąć nawet kilka tygodni wcześniej, niż zapanują odpowiednie warunki do siewu kukurydzy na kiszonkę. Nie możemy wiec podchodzić do takich sygnałów bezrefleksyjnie.

Czym grozi zbyt wczesny siew?

Przez przyspieszony siew można narazić kukurydzę na przedłużanie się wschodów na skutek niskich temperatur. Pogorszy to kondycję roślin, doprowadzi do nierównomiernych wchodów i redukcji obsady. Straty wynikające z takiego stanu są niezwykle trudne, a często niemożliwe, do nadrobienia. Warunki na początkowym etapie rozwoju kukurydzy w istotnym stopniu wpływają na wielkość plonu, dlatego powinniśmy dołożyć wszelkich starań, by wybrać właściwy termin siewu kukurydzy.

Czym grozi opóźniony siew?

Często zdarza się, że gleba w późniejszych terminach nie jest już wystarczająco wilgotna, aby zapewnić wyrównane wschody. Ponadto kukurydza może nie mieć dość czasu na osiągnięcie dojrzałości wskazanej do zbioru na kiszonkę. Zostaje zatem zredukowany udział kolby w biomasie rośliny, a wartość paszowa kiszonki zostaje zmniejszona. Co więcej, w porównaniu z roślinami wysianymi w optymalnym terminie te później wysiane mają słabiej rozwinięty system korzeniowy. Aby zminimalizować niekorzystny wpływ opóźnionego siewu kukurydzy, w takich terminach powinniśmy wybierać odmiany o niższym FAO.

Na jaką głębokość siać kukurydzę?

Ogólnie przyjmuje się zasadę, aby siać tak płytko, jak to możliwe, i tak głęboko, jak to konieczne. Przy zbyt głębokim siewie wschody mogą się nadmiernie przedłużać, natomiast zbyt płytki siew może się wiązać z uzyskaniem niedostatecznej obsady oraz wytworzeniem przez rośliny bardzo płytkiego systemu korzeniowego.

Głębokość siewu powinniśmy dobrać tak, aby zapewnić ziarniakom właściwie warunki wilgotnościowe, a te na ogół będą powiązane z typem gleby. Dlatego z reguły na ziemiach cięższych możemy pozwolić sobie na umieszczenie ziaren nieco płycej niż na glebach lekkich i przepuszczalnych.

Zalecane gęstości siewu kukurydzy

Ustalenie obsady kukurydzy jest ważną, nieodwracalną decyzją, rzutującą na późniejszy przebieg uprawy. Z jednej strony trzeba zapewnić kukurydzy przestrzeń życiową i zmniejszyć konkurencję roślin względem siebie. Z drugiej – zagwarantować optymalną liczbę dobrze zaziarnionych kolb z powierzchni uprawy.

Bezwzględnie należy wziąć pod uwagę warunki klimatyczne i glebowe charakteryzujące nasz rejon. Przy występujących regularnie okresach suszy oraz na glebach lekkich, przepuszczalnych zaleca się obniżenie gęstości siewu. Analogicznie na stanowiskach z lepszym dostępem do wody można zwiększyć obsadę.

Gęstość siewu powinna być dopasowana do potencjału stanowiska. Kluczowy jest typ gleby i intensywność nawożenia. Należy również pamiętać, że gęstość siewu nie jest tożsama z uzyskiwaną obsadą roślin. Zatem planując siew kukurydzy, musimy wziąć pod uwagę także siłę kiełkowania.

Dobrze jest się przy tym zorientować, jakie są zalecenia firm nasiennych i dystrybucyjnych. Każda odmiana ma bowiem inną charakterystykę, na którą warto zwrócić uwagę przy siewie.

Wpływ gęstości siewu na plon i jakość ziarna kukurydzy?

Zarówno siew zbyt gęsty, jak i zbyt rzadki odbijają się na późniejszym plonie. Niestety błędy popełnione na tym etapie są nieodwracalne. Dlatego koniecznie należy wziąć pod uwagę powyższe zalecenia i zastosować się do norm wysiewu odpowiednich dla odmiany i stanowiska, jakim dysponujemy.

Czym grozi zbyt gęsty siew?

Nadmierne zagęszczenie roślin będące konsekwencją niewłaściwej gęstości siewu sprawia, że kukurydza wytwarza mniejsze kolby, a niektóre rośliny mogą nie wytworzyć ich wcale. Taki stan w oczywisty sposób wpływa na wielkość i wartość plonu.

Gęsty siew osłabia rośliny ze względu na zwiększoną konkurencję o składniki odżywcze oraz wodę. Z kolei osłabione rośliny, znajdujące się w gęstym, mało przewiewnym łanie, narażone są na presję ze strony patogenów. Dodatkowo wzrasta wówczas ryzyko wylegania roślin, co utrudnia późniejszy zbiór.

Czym grozi zbyt rzadki siew?

Najbardziej znaczącą konsekwencją rzadkiego siewu jest niższy plon suchej masy. Jest to bezpośrednio powiązane z mniejszą liczbą roślin na jednostkę powierzchni, ale także ze skutkami zwiększonej konkurencji chwastów we wczesnych fazach wzrostu kukurydzy. Jak bowiem wiadomo, kukurydza silnie reaguje na zachwaszczenie.

Jak prawidłowo siać kukurydzę?

W Polsce najczęściej kukurydzę wysiewa się w rzędach oddalonych od siebie o 75 cm. Obecnie standardem stało się wykorzystywanie specjalistycznych, precyzyjnych siewników punktowych. 

Użytkownik takiego sprzętu może ustawić parametry siewu do własnych potrzeb, np. rozstaw międzyrzędzi, gęstość siewu. Dodatkowo takie maszyny dają możliwość prowadzenia nawożenia zlokalizowanego, które jest świetnym uzupełnieniem dla klasycznych metod aplikacji nawozów. 

Na rynku dostępne są siewniki pneumatyczne podciśnieniowe i nadciśnieniowe. Różnica pomiędzy nimi dotyczy metody umieszczania ziarna w glebie. W przypadku siewników podciśnieniowych ziarno przysysane jest do tarczy i po jej obróceniu upuszczane jest w bruździe. Zaś w konstrukcjach nadciśnieniowych ziarno jest wydmuchiwane z tarczy wysiewającej  i niejako wstrzeliwane jest w przygotowaną glebę.

Przy zastosowaniu siewnika podciśnieniowego możemy prowadzić precyzyjny siew kukurydzy z prędkością około 10 km/ha. W przypadku maszyn nadciśnieniowych prędkość może być nawet dwukrotnie wyższa, wymagają one jednak użycia ciągników o większej mocy z wydajnym układem hydraulicznym.

Trzeba jednak pamiętać, że podane prędkości są jedynie orientacyjne, gdyż realnie wszystko zależy od specyfikacji konkretnej maszyny i warunków, w jakich prowadzimy siew. 

Ile lat można siać kukurydzę po kukurydzy?

Kukurydza jako jedna z nielicznych roślin nie reaguje spadkiem plonu w uprawie  w monokulturze. Warunkiem jednak jest odpowiednie nawożenie. Równie ważne jest dokładne niszczenie resztek pożniwnych – mulczowanie. Pozwala to na ograniczanie presji szkodników i patogenów chorobotwórczych mogących zimować w niezmineralizowanej słomie.

Choć, przy zachowaniu odpowiedniego podejścia, uprawa kukurydzy po kukurydzy nawet przez wiele la może być efektywna, nie należy bagatelizować znaczenia odpowiedniego zmianowania. Przygotowane są już regulacje prawne wyłączające możliwość prowadzenia takiej samej uprawy dłużej niż przez 3 lata. Począwszy od 2024 roku, weryfikować to będzie ARiMR.

Jak zapobiegać negatywnym skutkom monokultury kukurydzy?

Konieczne jest zastosowanie odpowiedniej agrotechniki – szczególnie istotne jest rozdrobnienie resztek pożniwnych. Niezbędne jest mulczowanie, gdyż większość szkodników zimuje w łodygach i trzonach kolby. Rozdrobnienie resztek pozwoli na obniżenie ich populacji nawet do 70%. 

Naprawdę warto zwrócić na to uwagę, gdyż chemiczne zwalczanie szkodników kukurydzy jest bardzo trudne. Wymagane jest do niego użycie specjalistycznych opryskiwaczy szczudłowych, w praktyce rzadko spotykanych na polskich polach.

Należy też rozważyć głęboką orkę zimową lub talerzowanie uprawy. Zabiegi te przyspieszą mineralizację resztek pożniwnych. Wiosną zaś dobrze jest zaprawić nasiona wysokiej jakości środkiem, który zabezpieczy młode rośliny przed patogenami mogącymi występować licznie w glebie.

Siew kukurydzy – na co zwrócić uwagę?

Moment siewu silnie wpływa na późniejszy plon uzyskany z plantacji. Przede wszystkim należy wybrać odpowiedni termin siewu, kierując się głównie warunkami atmosferycznymi, a nie tylko kalendarzem. Równie istotne są takie parametry jak gęstość i głębokość siewu, które pozwolą na uzyskanie odpowiedniej obsady na polu. Dodatkowo warto rozważyć zmianowanie, aby zabezpieczyć kukurydzę przed agrofagami namnażającymi się w warunkach monokultury.

Przeczytaj również: Wymaganie glebowe i pokarmowe kukurydzy

Bibliografia

Borowiecki J., Siew kukurydzy na kiszonkę. Agrochemia. 1983, 05, s. 4-5. [Google Scholar]

Markowski A., Kilka prawd o siewie kukurydzy. Wiadomości Rolnicze. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. 2011, 04, s. 27. [Google Scholar]

Osowiecki J., Ważne zasady uprawy kukurydzy na kiszonkę. Siedlecki Informator Rolniczy. 1998, 04, s. 26. [Google Scholar]

Ostrowski Z., Uprawa kukurydzy na kiszonkę. Sygnały Rolnicze. Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Kościelcu. 1999. 04, s. 2-4. [Google Scholar]

Skolimowski A., Uprawa kukurydzy na kiszonkę. Wieś Mazowiecka. Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie. 2000, 05, s. 20-21. [Google Scholar]

Waligóra H., Skrzypczak W., Przygotowanie roli i siew kukurydzy na kiszonkę. Bydło. 2013, 02, s. 32-36. [Google Scholar]