Najlepiej plonujące odmiany kukurydzy

Co to jest stabilność plonowania kukurydzy?

Celem producentów rolnych jest osiągnięcie wysokiego plonu niezależnie od warunków atmosferycznych. Postęp hodowlany pozwolił na osiągnięcie stabilności plonowania w uprawie kukurydzy. Przy wyborze odmiany kukurydzy warto zwrócić uwagę, która odmiana plonuje stabilnie na przestrzeni lat. Dzięki temu możemy wybrać odmianę, która osiągnie wysoki plon ziarna bez względu na zmienne warunki panujące w danych sezonach.

Czynniki wpływające na stabilność plonowania kukurydzy

Na stabilność plonowania kukurydzy w najwyższym stopniu wpływają warunki pogodowe. Czynniki stresowe takie jak: deficyt wody, chłodna wiosna mogą mocno namieszać w uprawie kukurydzy. Przy wyborze materiału siewnego warto dowiedzieć się, jak plonowały odmiany w poprzednich sezonach. Pozwala to wyodrębnić odmiany wysoce tolerancyjne na warunki stresowe.

Postęp hodowlany osiągnięty w hodowli kukurydzy umożliwia uprawę odmian częściowo odpornych na niesprzyjające warunki klimatyczne. 

Rozbudowany system korzeniowy odmian kukurydzy

Kukurydza posiada silnie rozbudowany system korzeniowy, który penetruje podłoże w poszukiwaniu wody i składników odżywczych. Dzięki niemu najlepiej plonujące odmiany kukurydzy dobrze znoszą okresowe niedobory wody. Jednak w Polsce coraz częściej obserwuje się niedobór opadów oraz niekorzystny ich rozkład w okresie największego zapotrzebowania. Z tego powodu kukurydza jest słabo zaziarniona, a masa tysiąca nasion spada. Wysiłki hodowców kierują się w stronę silnie rozgałęzionego, głębokiego systemu korzeniowego, który mimo niesprzyjającym warunkom zapewni jej częściowy dostęp do wody.

Odmiany kukurydzy do trudnych warunków

Hodowcy stworzyli odmiany tolerancyjne na okresowe niedobory wody. Cechują się one nie tylko silniej rozbudowanym systemem korzeniowym czy optymalną synchronizacją zapylenia, ale także wydajniejszą fotosyntezą.  Odpowiednio ułożone liście podnoszą skuteczność tego procesu, co przekłada się na efektywniejszą asymilację składników. Jest to podstawa osiągnięcia optymalnego plonu. Najlepiej plonujące odmiany kukurydzy przy okresowych niedoborach wody wyróżniają się silnymi łodygami, co utrudnia złamanie ich pod wpływem wiatru.

Efektywność zapylania kukurydzy

Kolejnym kierunkiem, który obrali hodowcy nasion, jest efektywność zapylania. Zsynchronizowano dojrzewanie kwiatostanów, w taki sposób, aby znamiona kolby rozwijały się krótko przed wiechami. Podnosi to szansę na całkowite zapylenie kolb.

Czym się kierować przy wyborze odmiany kukurydzy?

Rolnikom zależy na osiągnięciu jak najwyższych plonów ze swoich upraw. Jednak warunki pogodowe stanowią spore zagrożenie dla kukurydzy. Hodowcy opracowali najlepiej plonujące odmiany kukurydzy, cechujące się również wysoką tolerancją na okresowe niedobory wody.

Ponadto dostępny jest szereg odmian odpornych na inne czynniki stresowe takie jak niskie temperatury, co jest istotne w przypadku chłodnej wiosny.

Warto zainteresować się takimi rozwiązaniami zważywszy, że anomalie pogodowe występują coraz częściej. Klimatolodzy ostrzegają, że okresowe susze będą zdarzać się w naszej strefie klimatycznej z większą intensywnością niż dotychczas.

Uprawa kukurydzy – zabiegi pielęgnacyjne

Poza przebiegiem pogody i wyborem właściwej odmiany kukurydzy kluczowa jest prawidłowa agrotechnika. Ogromny wpływ na przebieg uprawy ma termin siewu, odpowiednie przygotowanie stanowiska oraz ochrona przed agrofagami.

Optymalny termin siewu kukurydzy

Na początku trzeba zaznaczyć, że kukurydza jest rośliną ciepłolubną. Za optymalny termin siewu przyjmuje się okres pomiędzy 20 kwietnia a 5 maja. Jednak to temperatura, a nie termin w kalendarzu powinny decydować o tym kiedy wysiejemy kukurydzę. Najlepiej gdyby temperatura na docelowej głębokości siewu wynosiła 8°C. Dodatkowo w przypadku odmian o większych wymaganiach cieplnych termin można opóźnić do około 6 dni. 

Pamiętajmy również, aby przeglądać prognozy długoterminowe. Należy unikać siewu kukurydzy przed spodziewanym ochłodzeniem.

Jak przygotować glebę pod uprawę kukurydzy?

Innym ważnym warunkiem do osiągnięcia wysokich plonów jest wybór stanowiska. Kukurydza ma niewielkie wymagania glebowe. Jednak najkorzystniejsze dla upraw kukurydzy są stanowiska żyzne, próchnicze, o dużej zasobności wodnej i szybko się nagrzewających.

Przygotowanie gleby pod kukurydzę standardowo opiera się na uprawie pożniwnej, orce zimowej oraz uprawie przedsiewnej. Jednakże coraz więcej rolników stosuje uproszczenia. Do najczęstszych należą: uprawa bezorkowa z siewem w mulcz, uprawa pasowa w technologii strip till, uprawę zerową i uprawę uproszczoną.

Nawożenie kukurydzy

Zbilansowane nawożenie stanowi jedną z podstaw dobrego plonowania kukurydzy. Mimo że kukurydza ma wysokie wymagania pokarmowe, jej nawożenie nie jest skomplikowane. Gatunek reaguje bardzo korzystnie na nawożenie organiczne. Wiosną przedsiewnie aplikujemy nawozy mineralne będące uzupełnieniem nawożenia organicznego. 

Ochrona kukurydzy przed chorobami

Niechemiczna ochrona przed chorobami powinna polegać głównie na stosowaniu prawidłowego płodozmianu. Ogranicza to namnożenie na stanowisku patogenów, które znajdują się w resztkach pożniwnych. Do zwiększonej presji chorób przyczynić się może również niezbilansowane nawożenie, szczególnie przenawożenie azotem. Takie rośliny stają się jeszcze bardziej podatne na infekcje.

Zapobieganie chorobom w kukurydzy możliwe jest również dzięki hodowli odmian odpornościowych. Takie odmiany charakteryzują się zwiększoną odpornością na choroby, dzięki czemu zmniejszone są uszkodzenia szczególnie w przypadku fuzarioz czy głowni.

Nie należy zapominać o fungicydowej ochronie kukurydzy. Można ją rozpocząć już przed siewem, stosując zaprawy do nasion. Taki zabieg ogranicza choroby pojawiające się na początku wegetacji oraz tych przenoszonych wraz z materiałem siewnym.

Na znaczeniu zyskuje ochrona nalistna. Choroby szybko rozwijające się i ograniczające powierzchnię asymilacyjną roślin tj. żółta plamistość liści i drobna plamistość liści, coraz częściej spotykane są w uprawie kukurydzy. Stosowanie fungicydów nalistnie często ma charakter profilaktyczny.

Ochrona kukurydzy przed szkodnikami

Podobnie jak w przypadku patogenów, w ochronie przed szkodnikami ogromne znaczenie ma prawidłowe zmianowanie. Dodatkowo ważne jest prowadzenie zabiegów uprawowych takich jak głęboka orka, kultywatorowanie czy podorywka. Istotne jest również rozdrobnienie resztek pożniwnych, będących miejscem bytowania szkodników – najlepszym sposobem jest mulczowanie. Ponadto nadmierne nawożenie może sprzyjać ich presji.

Równie istotny jest czynnik odmianowy. Warto wybierać najlepiej plonujące odmiany kukurydzy, charakteryzujące się lepszym wigorem początkowym i wykazujące większą tolerancję na żerowanie szkodników.

Coraz większe znaczenie zyskuje ochrona biologiczna. Jedną z metod jest zastosowanie kruszynka, który ma na celu ograniczenie występowania omacnicy prosowianki.

W przypadku insektycydowej ochrony kukurydzy coraz więcej substancji czynnych jest wycofywanych z użytku. Co utrudnia zwalczanie szkodników. Powszechnie stosuje się zaprawy ograniczające żerowanie szkodników glebowych. Dostępne są też środki nalistne przeznaczone do zwalczania omacnicy prosowianki.

Źródła

• Bartos M., Choroby i szkodniki kukurydzy. Kukurydza. 2003, 2, s. 23-26 
• Beres P., Szkodniki i choroby kukurydzy – ochrona roślin. Raport Rolny. 2009, 03 (dodatek), s. 52-58 
• Gąsiorowska B., Makarewicz A., Płaza A., Nowosielska A., Plon ziarna i cechy kolb kukurydzy wysiewanej w różnych terminach. Fragmenta Agronomica. 2009, 26 (2), s. 55-63 
• Gołębiowska H., Podatność mieszańców kukurydzy uszkodzonych przez herbicydy na porażenia przez choroby i szkodniki. Progress in Plant Protection. 2003, 43 (1), s. 124-130 
• Grześkowiak A., Nawożenie kukurydzy. Wiadomości Rolnicze. Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie. 2008, 04, s. 27. 
• Kruczek A., Wpływ czynników meteorologicznych i nawożenia azotowego na porażenie przez choroby i szkodniki oraz wyleganie kukurydzy [Zea mays L.]. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Rolnictwo. 1997, 50, s. 63-71 
• Machul M., Jak siać kukurydzę? Raport Rolny. 2005, 04, s. 54-55. 
• Sulewska H., Koziara W., Panasiewicz K., Jazic P., Efekty stosowania nawozów naturalnych w uprawie kukurydzy na ziarno i kiszonkę. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering. 2007, 52 (4), s. 75-79 
• Weber A., Waligóra H., Wymagania glebowe i pokarmowe kukurydzy. Hodowca Bydła. 2014, 03, s. 16-22